Poprawna interpunkcja w internecie

Czasem, aby tekst był napisany zgodnie z regułami języka polskiego i nosił znamiona profesjonalizmu, trzeba się trochę bardziej postarać. Czytając ten artykuł dowiesz się jak nie popełniać najbardziej typowych błędów interpunkcyjnych oraz jak poprawnie korzystać z interpunkcyjnych znaków pisarskich.

Spis treści

UTF-8 kontra ISO-8859-2

Poprawna deklaracja kodowania znaków na stronie, to oczywiście absolutne minimum. Ze względu na obecność polskich znaków diakrytycznych w zestawie, dla stron pisanych w języku polskim najczęściej polecane jest kodowanie ISO-8859-2 (Latin 2). Głównie dlatego, że jest najmniejszą z możliwych tablic zawierających poprawne kody dla wszystkich polskich ogonków.

Niestety, ISO-8859-2 jest zbyt ubogie, aby poprawnie wyświetlić wszystkie polskie znaki intepunkcyjne. Mimo tego, że w kodowaniu UTF-8 znaki alfabetów niełacińskich zajmują po 2 bajty zamiast jednego (tak jak w przypadku ISO), gorąco polecam używanie na polskich stronach kodowania UTF-8, które daje gwarancję prawidłowego wyświetlania polskich znaków interpunkcyjnych, a przy okazji innych przydatnych znaków, na przykład:

Jeszcze inne ważne sprawy związane z kodowaniem:

Spacje

Mało kto pamięta o tym, że spacja też ma swoją długość, która może się różnić w zależności od miejsca, w którym zostanie użyta. UTF-8 oferuje 9 różnych spacji:

Niestety Internet Explorer ich nie obsługuje prawidłowo...

Najczęściej popełniane błędy

Do najczęściej pojawiających się w internecie błędów interpunkcyjnych należą:

  1. użycie znaku minusa zamiast pauzy lub półpauzy
  2. użycie cudzysłowów prostych ( "Cytat" ) zamiast drukarskich ( „Cytat” )
  3. źle zagnieżdżone cytaty
  4. użycie apostrofu zastępczego ( ' ) zamiast poprawnego ( ’ )
  5. zakresy liczb pisane z minusem zamiast półpauzy

Poprawne typograficznie znaki interpuncyjne

Poziome kreski

Znaki pisarskie w postaci poziomej kreski:

— (pauza, myślnik)
– (półpauza, myślnik)
- (dywiz, łącznik, minus)

Myślnik (pauza i półpauza)

Myślnik to znak interpunkcyjny rozdzielający wyrażenia, którego używa się zamiast domyślnego członu zdania, przed wyrażeniem uogólniającym, w celu nawiązania do pierwotnego toku zdania, separatora liczbowego itp.

Graficzną reprezentacją myślnika w druku jest pauza lub półpauza. Wybór którego znaku użyć, zależy wyłącznie od kryteriów estetycznych. Należy jednak pamiętać, by nie mylić myślnika z dywizem.

Pojęcie pauzy i półpauzy odnosi się do wizualnej strony tekstu (określenie graficzne), a termin „myślnik” odnosi się do strony językowej.

Myślnik (pauzę i półpauzę) od wyrazów oddziela się zawsze spacjami (w przeciwieństwie do dywizu, łącznika).

Pauza

— A

Pauza jest kreską o długości firetu lub nieco mniejszej ( — ). Jest najdłuższym ze znaków pisarskich w postaci poziomej kreski.

Półpauza

– A

Półpauza jest kreską o długości połowy firetu lub nieco większej ( – ).

Użycie pauzy lub półpauzy zależne jest wyłącznie od kryteriów czysto estetycznych. Instnieje tendencja do częstszego używania znaku półpauzy.

Myślnik używany jest najczęściej:

Więcej informacji w Wikipedii pod hasłem: Pauza (znak typograficzny).

Dywiz (łącznik, tiret, znak przeniesienia)

-A

Dywiz ma długość około 1/4 do 1/3 firetu i jest najkrótszym spośród wszystkich znaków pisarskich w postaci poziomej kreski.

Dywiz nie jest znakiem interpunkcyjnym, dlatego że rozdziela człony wyrazu, a nie zdania (tak jak myślnik).

Dywiz przypomina znaki minusa i myślnika, ale w tekście pełni odmienną od nich rolę i oznaczany jest odrębnym znakiem typograficznym.

Na potrzeby typografii internetowej jako znaku dywiz, używa się znaku łącznik (minus).

Więcej informacji w Wikipedii pod hasłem Dywiz

Łącznik (minus)

-A

W prawdzie w tradycyjnej typografii znak minus jest bliższy półpauzie niż dywizowi, ale na potrzeby typografii internetowej, znak łącznika i matematyczny znak minusa mają te same kody.

Znak łącznika najczęściej używany jest:

Apostrof

Apostrof w języku polskim służy do oznaczenia, że litera (najczęściej samogłoska) występująca przed nim jest niewymawiana. Dotyczy to szczególnie przypadku odmiany wyrazów obcych.

Apostrof zaokrąglony

A’

Znak apostrofu zaokrąglonego jest zalecany. Jest identyczny (te same kody) ze znakiem pojedynczego cudzysłowu zamykającego.

Przykład:

alfabetu Morse’a
prawo Murphy’ego

Apostrof zastępczy

A'

W przypadku niemożności uzyskania apostrofu zaokrąglonego, dopuszcza się stosowanie apostrofu zastępczego: prostej kreski '.

Cudzysłowy

Cudzysłów to funktor przekształcający każde wyrażenie w nazwę tego wyrażenia, para znaków interpunkcyjnych, służąca do oznaczania przenośni, cytatów, nazw własnych itp.

Wyrażenia wewnątrz cudzysłowów powinny być pisane bez spacji między cudzysłowem a frazą.

Cudzysłowy podwójne

Cudzysłowy podwójne, to tradycyjne polskie cudzysłowy drukarskie, składające się z dolnego cudzysłowu otwierającego oraz końcowego górnego zamykającego. Stosowane są w większości przypadków, na przykład:

„Cytat.”
Cudzysłów otwierający

„A

Cudzysłów zamykający

A”

Cudzysłowy pojedyncze

Cudzysłowy pojedyncze stosowane są w przypadku cytatów wewnątrz cytatów, na przykład:

„Cytat ‚wewnątrz’ cytatu.”
Cudzysłów otwierający

‚A

Cudzysłów zamykający

A’

Znak pojedynczego cudzysłowu zamykającego to taki sam znak jak apostrof zaokrąglony.

Cudzysłowy francuskie

Cudzysłowy francuskie używane są w przypadku cytatu wewnątrz cytatu, na przykład:

„Cytat «wewnątrz» cytatu.”

lub wyjątkowo jako cudzysłowy pierwszego poziomu, np. w tytule lub nagłówku:

«Cytat ‚wewnątrz’ cytatu».

Bardzo często są stosowane nieprawidłowo (zamieniony otwierający z zamykającym):

«dobrze»
»źle«
Cudzysłów otwierający

«A

Cudzysłów zamykający

A»

Wielokropek

A…

Poprawny typograficznie wielokropek to jeden znak (złożony z trzech punktów). Często błędnie jest zastępowany trzema znakami — kropkami. Taka praktyka nie jest prawidłowa, ze względu na nieprawidłowy odstęp pomiędzy kropkami.

dobrze…
źle...

Widać to lepiej przy rozstrzelonych znakach:

dobrze…
źle...

Wielokropek jest też często mylony z wykropkowaniem, w którym każda kropka oznacza jedną brakującą literę:

— K.... — zaklął szpetnie.

Interpunkcyjne znaki pisarskie w Windows

Aby uzyskać specjalne znaki interpunkcyjne w Windows należy przy włączonym klawiszu Num Lock, przytrzymać wciśnięty klawisz Alt i przy użyciu klawiszy klawiatury numerycznej, wpisać wartość kodu znaku poprzedzoną zerem.

Można też skorzystać z „Tablicy znaków”, która znajduje się w Menu Start > Programy > Akcesoria > Narzędzia systemowe.

Ściąga

Dodatkowe informacje

Nawigacja

RSS ?